Ryszard Filar
Ryszard Filar
Właściciel, szef produkcji firmy tworzącej doskonałe fajki która powstała w 1984 pod nazwą: ‘Wyrób fajek i cygarniczek – R. Filar’
1958 rok to czas rozpadu spółki braci Walatów na trzy oddzielne i samodzielne zakłady. Ryszard Filar zostaje wierny jednemu mistrzowi – Ludwikowi Walatowi. Tego samego roku młody Ryszard Filar został również zarejestrowany jako uczeń w Cechu Rzemiosł Różnych w Przemyślu. Przez blisko dwa lata R. Filar starał się bacznie obserwować swojego przełożonego, podążać jego śladami i oczywiście zdobyć wiedze na temat całego procesu produkcyjnego fajek, aby w 1960 roku pomyślnie zdać egzamin czeladniczy. Przez kolejne lata kształtował i udoskonalał swoje rzemiosło, odkrywał kolejne tajniki wyrobu fajek, które wykorzystywał do produkcji swoich dzieł. Dzięki wielkiemu zafascynowaniu i oddaniu udało mu się osiągnąć niebywałą sprawność w „pracy z fajką”. W 1974 Ryszard Filar obronił tytuł mistrzowski przed jakże okazałą komisją, w skład której wchodzili: M. Walat, Z. Mazuryk, W. Winiarski.
Pod koniec 1980 roku Ludwik Walat razem z Ryszardem Filarem i Ryszardem Kulpińskim zawarł spółkę, która działała i cieszyła rynek swoimi fajkami przez około półtora roku. Zakończenie działalności zakładu spowodowane było śmiercią mistrza- Ludwika Walata, dlatego spółka została przekształconą w dwuosobową formę, przybierając nazwę : „Wytwórnia Fajek i Cygarniczek im. Ludwika Walata - Ryszard Kulpiński - Ryszard Filar”. W końcu na początku 1984 roku panowie rozpoczęli indywidualne działalności. Ryszard Filar, pozostając w wytwórni na ulicy Borelowskiego, rozpoczął prace pod szyldem „Wyrób Fajek i Cygarniczek –R. Filar”. Nowa marka, nowa jakoś, najlepsza opinia na rynku fajek - to zdecydowanie osiągnął Ryszard Filar, otwierając własną wytwórnię.
W latach osiemdziesiątych zrodził się pomysł o włączeniu do produkcji fajek z motywami roślinnymi i zwierzęcymi, a także tak zwanych fajek charakterystycznych, cieszącym się największym powodzeniem u koneserów, przybierających np. głowę ułana, górala. Nie można zapomnieć o tej najbardziej charakterystycznej z charakterystycznych – Fajki przedstawiającej wizerunek marszałka Józefa Piłsudskiego w maciejówce.
Za rozkwit firmy uważa się drugą połowę lat osiemdziesiątych. Ryszard Filar w tym czasie potrzebował wielu chętnych i ambitnych pracowników, zatrudniał do pomocy i nauki wielu młodych ludzi, mających niebywały talent, należeli do nich na przykład: Henryk Bała, Andrzej Budzan, Tomasz Filar, Mariusz Wach. Szczególnie uzdolnieni okazali się Bartłomiej Antoniewski oraz Tomasz Samsel, którzy po zdobytym doświadczeniu w wytwórni Ryszarda Filara, byli w stanie samodzielnie poprowadzić własne pracowanie.
W 1986 roku kolekcja fajek Ryszarda Filara liczyła już około 120 wzorów. W tym samym roku powstał kolorowy film realizowany przez Telewizję Katowicką z przeznaczeniem dla ówczesnego RWPG, na którym uwiecznione zostały jego fajki. Na wielkie nieszczęście, kilka miesięcy później, dokonano akty rozboju i kradzieży w wytwórni, co skutkowało utrata całego fajczarskiego dobytku Ryszarda Filara.
Jednakże ów rok zapamiętany został przez samego Ryszarda Filara bardzo miło, bowiem został on konsultantem pracy dyplomowej Macieja Szczypka, który był studentem Państwowej Wyższej Szkoły Plastycznej we Wrocławiu. Tematem pracy było „Kształtowanie się formy współczesnej fajki”. Było to ciekawe, a co najważniejsze bardzo satysfakcjonujące doświadczenie dla Ryszarda Filara, gdyż była to pierwsza praca bezpośrednio związana z fajczarstwem.
Dzięki swojej skuteczności i intensywnej pracy mistrz Filar zdobył wiele oznak uznania, podziwu i zachwytu. W 1985 Zarząd Klubu Fajki w Kaliszu przyznał Ryszardowi Filarowi Honorowe Członkostwo Pipe Club w Kaliszu, dwa lata później został wyróżniony odznaką „Honorowy Członek Izby Rzemieślniczej” w Rzeszowie, dodatkowo w 1988 stał się honorowym członkiem Klubu Fajki we Wrocławiu.
W 1989 roku odbyły się zawody fajczarskie, gdzie Henryk Rogalski z KKF-u Poznań, ustanowił rekord Polski w wolnym paleniu, który wyniósł 2 godziny, 58 minut, 12 sekund. Dokonał tego właśnie z fajką Filar Nr 60, która od tamtego zajścia zyskała przydomek „championka”.
W połowie 1989 roku Ryszard Filar uzyskał dyplom uznania z Pipe Clubu Kalisz. Uzasadnienie prezydenta PC- Janusz Molskiego brzmiało: „ Za wprowadzenie nowych wzorów fajek, wybitne zaangażowanie w rozwój fajczarstwa polskiego i wysoki kunszt rzemieślniczy” . Kolejne honorowe członkostwo, z kolei od Pipe Club Bydgoszcz, otrzymał w roku 1995, jak napisano: „ W uznaniu zasług na rzecz popularyzacji fajczarstwa, osobiste zaangażowanie i przyjaźń”.
Mistrzostwo rzemiosła Ryszarda Filara powodowało, ze często był wybierana na autora fajek konkursowych, miedzy innymi w turniejach wolnego palenia fajki Kalisz ’85, Bydgoszcz ’98, Poznań ’97 i ’98. Jego wkład nie ograniczał się wyłącznie do wybrania fajek konkursowych, czynnie wspierał organizacje tego typu turniejów , ale także fundował nagrody w postaci fajek pochodzących z jego wytwórni.
Od 1996 roku większość wzorów fajek z wytwórni Filara włączono do wyrobów rękodzieła artystycznego i na tejże podstawie otrzymały one atest Krajowej Komisji Artystycznej i Etnograficznej Fundacji „ Cepelia” – Polska Sztuka i Rękodzieło w Krakowie.
Na podstawie ‘Histora fajki przemyskiej’ Przemyśl 1999